درمان چاقي يكبار وبراي هميشه(1)

انواع چاقي
 

اگرچه در منابع مختلف، تقسيم بندي هاي متفاوتي براي چاقي آورده شده است اما الگوي زير تقريباً همه موارد چاقي را در بر مي گيرد. بدين ترتيب چاقي ها به سه دسته كلي تقسيم مي شوند:
1- چاقي عمومي
2- چاقي موضعي عادي
3- چاقي موضعي سلوليتي (سلوليت)

چاقي عمومي
 

در اين نوع چاقي كه هم در مردان و هم در زنان ديده مي شود، بدن به طور يكنواخت چاق است. چاقي عمومي در اثر عوامل مختلفي به وجود مي آيد كه مهم ترين آن ها مصرف زياد غذا و كم تحركي است. درمان چاقي عمومي آسان است و با پيروي از يك رژيم غذايي سالم و متعادل و ورزش مناسب برطرف مي شود.

چاقي موضعي عمومي
 

به سه شكل وجود دارد:
1-چاقي سيب شكل (چاقي بالاتنه): كه بيشتر در مردان ديده مي شود و همراه با افزايش خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي- عروقي، ديابت و ... مي باشد.
2- چاقي گلابي شكل (چاقي پايين تنه): بيشتر در زنان ديده مي شود و خطر آن براي سلامت بدن كمتر از چاقي بالاتنه است.
3- چاقي شكمي: شامل تجمع چربي در ناحيه شكم و پهلوهاست و هم در مردان و هم در زنان روي مي دهد.
علل به وجود آورنده چاقي موضعي عادي بوده و درمان آن نيز مشابه چاقي عمومي، البته كمي دشوارتر است و لازم است از حركات ورزشي موضعي و در برخي موارد از محصولات لاغري موضعي براي درمان آن كمك گرفته شود. در مورد اين حركات ورزشي و محصولات ورزشي و محصولات لاغري موضعي بعداً توضيح خواهيم داد.
چاقي سلوليتي (سلوليت)
در اينجا به نوع خاصي از چاقي به نام «سلوليت» اشاره مي كنيم.اين نوع چاقي حاصل تجمع توده هاي سلوليت در زير پوست است كه ايجاد چاقي موضعي كرده و به پوست نماي پوست پرتقال مي دهد.
سلوليت تقريباً فقط در خانم ها ديده مي شود و بيش از 80 درصد زنان به آن مبتلا هستند. در اين نوع چاقي فرد مبتلا مي تواند چاق باشد،يا داراي وزن طبيعي يا حتي لاغر بوده و فقط به طور موضعي چاق باشد. اگرچه سلوليت مي تواند در هر جاي بدن به وجود آيد،شايع ترين محل بروز آن ناحيه ران ها،باسن، شكم، پهلوها و پشت است.
توده سلوليت با چربي معمولي متفاوت است و از تجمع آب، چربي و مواد زايد به وجود مي آيد و حالت ژله مانند دارد. در حالي كه چربي معمولي با كاهش وزن از بين مي رود اما سلوليت حتي با رژيم هاي سخت و ورزش نيزمقاوم شده و درمان آن دشوار است.
نكته مفيد(1): توجه به نوع تغذيه در افراد داراي فشار خون بالا بسيار حائز اهميت است. اين افراد به مقدار و محتوي مواد غذايي مصرفي خود توجه داشته باشند.

انواع سلوليت
 

سلوليت بر دو نوع است:
1- سلوليت شل كه در اكثر خانم ها ديده مي شود و ناحيه وسيعي از بدن را در بر مي گيرد.
2- سلوليت سفت كه خاص خانم هاي جوان، پرتحرك و ورزشكار است و ناحيه كوچكتري را مبتلا مي كند.

عوامل م‍‍وثر در ايجاد سلوليت
 

عوامل متعددي در ايجاد سلوليت دخالت دارند كه مهم ترين آن ها عبارت اند از:
1- عوامل هورموني
هورمون هاي زنانه بخصوص استروژن در ايجاد سلوليت مؤثرند.به همين دليل سلوليت به ندرت در مردان ديده مي شود. استروژن از ابتداي سيكل قاعدگي وارد خون شده و با احتباس مايعات در بدن در بروز سلوليت تأثير دارد.ولي ممكن است شروع آن در سنين بالاتر و حتي زمان يائسگي باشد. در خانم هايي كه از قرص هاي ضد بارداري استفاده مي كنند و يا حامله هستند سلوليت بيشتر بروز مي كند؛ چه در اين شرايط بدن از هورمون استروژن انباشته مي شود.
2- افزايش وزن
سلوليت در افراد چاق بيشتر ديده مي شود.
3- ارث
محل پيدايش چاقي موضعي و سلوليت را مشخص مي كند. البته اين جمله بدان معني نيست كه اگر در مادر يا در زنان فاميل حالت سلوليتي ديده شود، او نيز حتماً به سلوليت مبتلا خواهد شد. اما به تجربه ثابت شده است كه اگر سلوليت در او بروز كند محل آن به احتمال زياد مشابه آن ها خواهد بود.
4-تغذيه نامناسب
غذاهاي نامناسب و فانتزي مانند پيتزا، كالباس، سوسيس، انواع غذاهاي آماده و كنسروها،اسنك ها،‌غذاهاي شور و چرب، ماهي دودي و انواع هله هوله نظير چيپس و پفك،‌كاكائو، شيريني جات،‌نوشابه، انواع سس ها و ادويه جات و ... در پيدايش سلوليت نقش دارند؛ چه مواد زايد زيادي را به بدن وارد مي كنند.
5- مصرف ناكافي آب
نوشيدن آب به ميزان كافي به دفع مواد زايد از بدن كمك مي كند. بنابراين اگر به مقدار كافي دريافت نشود اين مواد در بدن تجمع كرده و ايجاد سلوليت مي كند.
6- تحرك ناكافي
چاقي سلوليتي بيشتر در افراد كم فعاليت و در قسمت هاي كم تحرك بدن به وجود مي آيد. در افرادي كه به صورت نشسته كار مي كنند سلوليت در ناحيه ران ها، باسن، شكم و پهلوها ديده مي شود.
7- استرس
زندگي پر استرس و به دور از آرامش در ايجاد سلوليت نقش دارد.
8- ساير عوامل
سيگار، الكل و داروهاي آرام بخش از ديگر عوامل به وجود آورنده سلوليت هستند.
نكته مفيد(2):خوردن غذا به شيوه آهسته، به فرد كمك مي كندكه احساس گرسنگي خود را درك كند وبه ميزان كافي ومناسب غذا ميل نمايد. تند تند خوردن غذا باعث مي شود فرد غذاي بيشتري وارد معده خودكند.

درمان سلوليت
 

همان طور كه گفته شد سلوليت در اثر تجمع توده هاي متشكل از چربي، آب و مواد زايددر زير پوست به وجود مي آيد. اين توده ها كه حالت ژلاتيني دارند مي توانند در قسمت هاي مختلف بدن ظاهر شوند. عوامل هورموني، ارث، تغذيه نامناسب، مصرف ناكافي آب، عدم تحرك و...
در ايجاد آن نقش دارند. بنابراين رفع چاقي موضعي سلوليتي بر پايه اصلاح عوامل به وجود آورنده آن است. بنابراين اصول درمان سلوليت عبارتند از:
1- حذف هورمون هاي ناخواسته
2- كاهش وزن
3- تغذيه مناسب
4- تنفس صحيح
5- ورزش مناسب
6- استراحت جسمي و آرامش رواني
7- ماساژ ناحيه مبتلا
8- كاربرد تركيبات لاغري موضعي
1- حذف هورمون هاي ناخواسته
همان طور كه گفته شد مصرف داروهاي ضد بارداري و تركيبات حاوي استروژن در ايجاد سلوليت نقش دارند. بنابراين در صورت امكان بايد روش جلوگيري از بارداري را تغيير داده و مصرف تركيبات هورموني، قطع شده يا كاهش داده شود.
2- كاهش وزن
افزايش وزن به ايجاد چاقي موضعي كمك مي كند. بنابراين با كاهش وزن مي توان از ايجاد سلوليت جلوگيري كرده و درمان آن را سرعت بخشيد.
3- تغذيه سالم
همان طور كه قبلاً گفته شد سلوليت از چربي معمولي به وجود نمي آيد و با يك برنامه غذايي معمولي از بين نمي رود. اما با پيروي از يك رژيم غذايي مناسب هم مي توان وزن را كاهش داد و هم به دفع مواد زايد از بدن كمك كرده و سلوليت را درمان نمود. رژيم غذايي مناسب وتناسب اندام شيوه اي مناسب براي درمان سلوليت به شمار مي رود.
از آنجايي كه مصرف غذاهاي چرب و سنگين، مواد زايد بسياري را به بدن و بخصوص به كبد تحميل مي كنند چنان كه كبد نتواند اين مواد را خنثي و دفع كند زمينه بروز سلوليت فراهم مي شود. به همين دليل بايد از برنامه هاي غذايي زود هضم استفاده شود.
به طوركلي غذاهايي كه در درمان سلوليت موثرند عبارت اند از: سبزي جات و ميوه جات (بيشتر به صورت خام)، تخم مرغ (به صورت آب پز)، لبنيات تازه و كم چرب و كم نمك،‌ انواع گوشت ها (ترجيحاً گوشت هاي سفيد) بدون چربي و به صورت آب پز و كبابي.
مصرف جوانه گندم،جوانه جو و تركيبات حاوي مخمر آبجو كه حاوي اسيدهاي آمينه، املاح و ويتامين ها به خصوص ويتامين هاي «ب» مي باشند براي دفع مواد زايد از بدن بسيار مفيد اند.
ضمناً بايد از مصرف غذاهاي نامناسب و مضر خودداري شود(نام اين غذاها قبلاً آورده شده است).
گفتني است محدود كردن و حذف نمك از برنامه غذايي به رفع سلوليت كمك مي كند.

دفع مواد زايد بدن
 

مواد زايد بدن از طرق مختلف از بدن دفع مي گردد:
- دفع مواد زايد از طريق كليه ها
آب در رفع سلوليت بسيار موثر است. نوشيدن روزانه حداقل 8 ليوان آب موجب دفع مواد زايد بدن از طريق ادرار مي شود.
برخي افراد قادر به نوشيدن اين مقدار آب نيستند. اين افراد بايد از نوشيدن تدريجي (جرعه جرعه) آب شروع كنند. فراموش نكنيد كه آب بهترين نوشيدني براي درمان سلوليت و دفع مواد زايد بدن است. حتي لازم است بعد از رفع سلوليت هم چنان به نوشيدن آب ادامه دهيد.
- دفع مواد زايد از طريق دستگاه گوارش
يبوست يكي از دلايل اصلي سلوليت به شمار مي رود. در اين شرايط مواد زايد به خوبي دفع نشده و در بدن تجمع مي يابد. بنابراين رفع يبوست قدم مهمي در درمان يبوست است.
يبوست به دلايل مختلفي بروز مي كند كه از جمله مي توان به موارد زير اشاره نمود:
- كم حجم بودن مواد غذايي مصرفي؛ فرد بايد با مصرف ميوه وسبزي بيشتر، بر حجم مواد غذايي مصرفي خود بيفزايد. هم چنين مصرف نان هاي سبوس دار و غني شده و نيز حبوبات، سبوس گندم و سبوس برنج در افزايش حجم مدفوع موثر است.
- مصرف آب به مقدار كم؛ نوشيدن روزانه 8 تا 10 ليوان آب، باعث حركت مدفوع در دستگاه گوارش و دفع ساده تر آن مي شود. هم چنين نوشيدن دو ليوان آب گرم قبل از صبحانه به پيش گيري يا درمان يبوست كمك مي كند.
- تحرك كم؛ نشستن به مدت طولاني و تحرك كم،سرعت دستگاه گوارش را كاهش مي دهد و تا حد زيادي باعث بروز يبوست مي شود.
- استرس و فشارهاي روحي؛ گاهي يبوست به دليل استرس و تنش هاي عصبي بروز مي كند كه بسيار هم شايع است. لذا در اين شرايط كاهش استرس و اضطراب و حفظ آرامش اعصاب به رفع يبوست كمك مي كند.
اغلب افراد مبتلا به سلوليت جهت درمان، به مصرف برخي از داروها يا تركيبات گياهي روي مي آورند كه بايد متذكر شوم مصرف اين موارد بايد صرفاً زير نظر متخصص صورت گيرد.
منبع:نشريه تغذيه و سلامتي شماره 79